Bryndza
Od wieków serem najczęściej produkowanym przez pasterzy w całych Karpatach jest bryndza. Śmiało możemy założyć, że sposób wytwarzania bryndzy podhalańskiej nie zmienił się od ponad tysiąca lat. Jej nazwa pochodzi od rumuńskiego słowa „brinze” (co znaczy po prostu ser), a wspomniana receptura przywędrowała na nasze ziemie wraz z pasterzami wołoskimi, którzy migrowali wzdłuż łuku Karpat. Dlatego bryndza znana jest nie tylko w Polsce. W Rumunii dojrzewa w korze świerkowej, na Ukrainie w naturalnie zasychających warstwach wierzchnich sera, a na Słowacji przerabiana jest na świeżo w jednolitą masę serową.
Bryndza podhalańska to miękki ser podpuszczkowy, o barwie białej, biało-kremowej lub z lekkim odcieniem seledynowym. Smak bryndzy jest słony i pikantny, czasem przechodzący w ostry. Wszystko zależy od jakości mleka, z którego została zrobiona. Choć zawsze pochodzi ono od owiec rasy Polska Owca Górska, ewentualnie z domieszką mleka krów rasy Polska Krowa Czerwona (zawartość tego ostatniego nie może jednak przekroczyć 40 %), to jego właściwości smakowe mogą się delikatnie różnić, w zależności od cech specyficznych zwierzęcia oraz pory roku: bryndzę wytwarza się bowiem od maja do września i ta wrześniowa jest, zdaniem znawców, najintensywniejsza w smaku.
Wyrabiana jest na bazie bundzu, czyli świeżego sera, zmielonego, przeschniętego, posolonego i nieowędzonego. Bundz odstawiany jest na kilka tygodni do ciepłego pomieszczenia. Potem ser kruszy się, najczęściej w palcach, a następnie wyrabia podobnie jak ciasto, do momentu, aż stanie się gładki. Podczas tego procesu dodaje się soli, dzięki czemu bryndza nabiera szczypiącego i pikantnego smaku. Na koniec gotową bryndzę ubija się w drewnianych dzieżach lub beczkach, przykrywa drewnianym wiekiem i przyciska kamieniem. Ostrość tego sera uzależniona jest między innymi od czasu jego przechowywania w drewnianych naczyniach.
Najstarsze wzmianki o serach z Podhala pochodzą z początku XV w. Konkretnie, z nazwy, bryndza wymieniona jest – również jako środek płatniczy – w urzędowych pismach krakowskich z 1527 roku.
Bryndza podhalańska była pierwszym polskim produktem, który został wpisany do unijnego rejestru jako Chroniona Nazwa Pochodzenia, a nastąpiło to w dniu 12 czerwca 2007 r. Produkcja odbywa się na ściśle określonym obszarze zwanym Podhalem, w powiecie nowotarskim, tatrzańskim oraz sześciu gminach z powiatu żywieckiego: Milówka, Węgierska Górka, Rajcza, Ujsoły, Jeleśnia i Koszarawa. Tylko producenci wpisani na listę są uprawnieni do jej wytwarzania.
W naszym sklepie kupią Państwo oryginalną bryndzę podhalańską, zwierającą co najmniej 60% mleka owczego (w okresie od maja do grudnia lub do wyczerpania zapasów).
Kub bilet na
Pokaz Wyrobu Oscypka
Sprawdź dostępne terminy i cenę biletów.
Zarezerwuj miejsce już teraz
Zobacz inne sery
Opinie o naszym muzeum
4,9 z 2600 opinii
Często zadawane pytania
Co to jest bryndza
Zastanawiasz się, co to jest bryndza? To jeden z najstarszych i najbardziej cenionych serów wytwarzanych w regionie Karpat. Bryndza to miękki ser powstający z mleka owczego, który charakteryzuje się kremową konsystencją i wyrazistym, lekko pikantnym smakiem. W Polsce bryndza podhalańska jest produktem regionalnym o chronionej nazwie pochodzenia, co gwarantuje jej autentyczność i wysoką jakość.
Proces produkcji bryndzy rozpoczyna się podobnie jak produkcja oscypka czy bundzu – od „zaklagania” czyli zaprawienia mleka podpuszczką. Powstały ser dojrzewa, a następnie jest ręcznie rozcierany i przyprawiany solą, co nadaje mu charakterystyczny smak. Bryndza jest nie tylko smaczna, ale także bogata w białko, wapń i witaminy, dlatego świetnie sprawdza się jako składnik wielu potraw, takich jak pasty, sosy czy tradycyjne pierogi.
Chcesz spróbować prawdziwej bryndzy i poznać jej historię? Odwiedź żywe Muzeum Oscypka Zakopane przy ul. Jagiellońskiej 28, gdzie dowiesz się więcej o tym wyjątkowym serze i jego znaczeniu dla kultury Podhala. Bryndza to symbol góralskich tradycji i smaku!
Bryndza a bundz
Zastanawiasz się, czym różni się bundz od bryndzy? Oba te sery są wyjątkowymi produktami regionalnymi Podhala, ale mają różne smaki, konsystencję i zastosowanie. Bundz to pierwszy ser, który uzyskujemy z „klaganego” mleka. Świeży jest delikatny, o lekko słodkawym smaku. Po paru dniach dojrzewa i staje się nieco kwaskowaty. Jego struktura jest zwarta, dzięki czemu doskonale sprawdza się jako przekąska lub do sałatek.
Bryndza powstaje z bardzo dojrzałego bundzu, który jest rozdrabniany i mieszany z solą. To miękki ser o wyrazistym, lekko pikantnym smaku i kremowej konsystencji. Bryndza jest bardziej intensywna w smaku i świetnie nadaje się do smarowania pieczywa, sosów czy tradycyjnych potraw regionalnych.
Oba te sery są kwintesencją smaku i tradycji Podhala! Chcesz poznać je bliżej? Odwiedź Muzeum Oscypka Zakopane przy ul. Jagiellońskiej 28, gdzie dowiesz się, jak powstają bundz i bryndza.
Masa serowa na bryndzę
Masa serowa na bryndzę to podstawa jednego z najbardziej charakterystycznych serów Podhala. Bryndza powstaje głównie z owczego mleka, które poddawane jest precyzyjnemu procesowi obróbki, zgodnie z tradycyjnymi metodami serowarskimi. Kluczowym etapem jest przygotowanie masy serowej, która później dojrzewa i zyskuje swój wyrazisty smak oraz kremową konsystencję.
Masa serowa tworzona jest przez podgrzewanie mleka z dodatkiem podpuszczki, która ścina białka mleka, tworząc gęsty ser. Następnie jest on dokładnie odciskany, aby usunąć nadmiar serwatki. Po odciśnięciu i rozdrobnieniu masa serowa dojrzewa, co nadaje bryndzy jej charakterystyczny smak i aromat. W trakcie tego procesu dodawana jest sól, która nie tylko poprawia smak, ale również konserwuje ser.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak powstaje masa serowa na bryndzę, odwiedź Muzeum Oscypka Zakopane. Tam poznasz tajniki tradycyjnych metod serowarskich i dowiesz się więcej o bryndzy, która od wieków jest jednym z symboli Podhala!